یه شب یلدای روستایی با ننه زهرا/ از باسلوق و کشک چغندر تا امامزاده متواری
شب یلدا با همه دورهمی‌ها و صمیمت‌های ساده‌ای که داره، یکسری لحظات و خاطرات شیرین رو در ذهن ما ثبت می‌کنه که حتی با گذشت چندین دهه هم نمی‌تونیم اونها را فراموش کنیم.
به گزارش اختصاصی خبرنگار ۳۶۱ درجه ایران، ننه زهرا که حالا نزدیک به ۸۵ سالش هست، هر شب یلدا از خاطرات قدیمش میگه. ننه زهرا اصالتا شیرازیه اما سالها پیش بخاطر کار نظامی همسرش به منطقه‌ای بین ساوه و همدان میاد و از اونجا که رابطه خوبی با مردم اون منطقه برقرار می‌کنن سالها توی این منطقه کوهستانی میمونن. پای خاطرات ریز و درشتش که بشینی از زلزله‌ای که خونه روستائیان رو روی سرشون خراب کرده و چند صد نفر کشته داده میگه تا شب یلدایی که خیلی ساده روی یک کرسی گرم اون هم توی هوای سرد برپا می‌کردن.
ننه زهرا یک شب چله روستایی رو اینطوری توصیف می‌کنه: «هوای روستا از اواخر شهریور رو به سردی میره، برای همین مردم از اواخر مهرماه کرسی‌شون رو علم می‌کنن. با سرد شدن هوا ذائقه و ساعت فراغت مردم هم که اکثرا کشاورز هستن عوض میشه، دیگه مردا بخاطر آبیاری به مزرعه نمی‌رن. تو فصل سرما زنان روستا هر روز صبح چوب‌های جمع‌آوری شده تو انبار رو آتیش می‌زنن و تو تشت گودی که فضایی براش زیر کرسی درست شده میزارن. اکثر مردم بخاطر هوای سرد آبگوشت رو اصلی‌ترین غذای خودشون می‌دونن و شب چله هم از اون مستثنی نیست. مردم روستا هم دیگه رو خوب می‌شناسن بعضیا شراکتی روی یه قطعه زمین دارن کار می کنن. بخاطر همین هم معمولا شب یلدا یه جمع شراکتی هم تو خونه‌ها هست. البته حال و هوای یلدا با کارهای زنان روستا معنی میگیره چون از اواخر شهریور که فصل جمع کردن انگورها تموم میشه پستو با نخ‌های کلفت و محکم برای آویزون کردن خوشه‌ها و درست کردن کشمش شب یلدا و زمستون، ریسه‌‌کشی میشه. معمولا بومی‌ها برای فصل سرما تو پاییز هر سال یه گوسفند رو می‌کشن تا خانمها گوشتشون رو نمک‌سود و خشک کنن. درست کردن یه شیرینی یا خوراکی باسلوق که بین ساوه ایها هم خیلی مرسومه یکی دیگه از کارهاییه که زنان روستا برای شب یلدا انجام می‌دن. مردان روستا بیشتر درخت‌های گردو و بادوم تو مزارعشون می‌کارن برای همین هم بادوم تازه و هم گردو همیشه تو سفره شب چله روستایی‌ها هست. زنان روستا خمیری کمی شل‌تر از حلوا درست می‌کنن و گردوهایی رو که با یه سوزن از نخ رد کردن رو داخل حلوا می‌خوابونن و بعد چند دقیقه اونا رو کنار خوشه‌های انگور از ریسه آویزون می‌کنن تا خشک بشه و اینها میشه تنقلات شب یلدا. حالا دیگه نوبت درست کردن کشک چغندره که یکی از شبچرهای زمستونی و یلدایی محسوب میشه. ننه زهرا میگه اونجا کسی شکر برای پختن چغندر نمیزنه همه چیز خیلی ساده آماده میشه و کسی برای خوردنش ادا در نمیاره و ایراد نمیگیره. زنان روستا کشک‌های خشکی که خودشون از شیر گاو یا گوسفنداشون درست کردن رو تو کشک ساب با دست می‌سابند و چغندرهایی که مردها کاشتن رو بعد از پختن، توی کشک ساب خرد می‌کنن و میزارن یه روز تو کشک بمونه تا برای شب چله آماده بشه.
ننه زهرا میگه: «خونه روستایی‌ها معمولا تو شب یلدا رفت و آمد زیاده همه با هم جمع می‌شن، از کاراشون و خاطراتشون می‌گن. سفره شام چله که انداخته میشه اول نونی که زنان روستا تو تنور خونه‌هاشون با هم آماده کردن سر سفره میاد، بعد ترشی محلی که با انگور و بادمجون درست شده و در آخر هم قابلمه آبگوشت تا دور هم غذایی که با گوشت نمک‌سودشده گوسفند و گوجه فرنگی خشک شده محلی پخته شده رو بخورن. بعد جمع شدن غذا همه زیر کرسی میرن، زنان روستا یه طرف کرسی و مردا یه پای دیگه کرسی رو می‌گیرن. بچهها به کمک مادر میرن تا سینی به قول خودشون شب چره روروی کرسی بزارن. »
ننه زهرا میگه: «سینی یا همون مجمعه مسی خوراکی‌های شب چله مثل الان نیست زردآلوش محصول کشاورزهای روستاس که تو آفتاب خشک شده و حکم برگه امروزی‌ها رو داره. برگه با سیب روی تنها میوه شب یلدامون بود. یه کاسه ساده گلی بادوم یه کاسه گردو یه کاسه کشمش یه بشقاب باسلوق و یه سینی چای با نقل میشد کل تنقلات شب چله.
ننه زهرا میگه: «اونچه شب چله رو برای ما که خیلی‌هامون الان پیر هستیم خاطره کرده قصه‌هایی بود که قدیمی‌ها میگفتن. بچهها معمولا داستان‌های جالبی از اون منطقه رو توی اون شب میشنیدن چیزهایی که براشون جالبه مثل قصه‌هایی که منبع زنده ای نداشت اما باز هم شنیدنش قشنگ بود. از امامزاده ای که بومی‌ها میگفتن چطور از دست شاه فرار کرده و رفته بالای کوه و به شهادت رسیده»
سنت دورهم نشینی یلدا در قدیم به شکل ساده تری برگزار می شده و هنوز هم، زینت شبهای یلدا سادگی و دورهمی اش می باشد.
