یارانه، مقدمه کالابرگ

به گزارش ۳۶۱ درجه ایران، اختصاص کالابرگ این روزها دوباره ازسوی مجلسی‌ها مطرح شده تا درمانی موقت برای بهبود وضع معیشت مردم باشد. مخالفان این طرح معتقدند درصورتی‌که اجرای آن با اصلاح ساختار اقتصادی کشور همراه نباشد، استفاده از کالابرگ بی‌فایده خواهد بود. مجلس برای کمک به بهبود معیشت مردم، به کلیات طرح «اختصاص کالابرگ برای تامین کالاهای اساسی» رأی موافق داد تا در صورت تصویب، دولت را مکلف به پرداخت یارانه برای تامین کالاهای اساسی مردم کند. طی سال‌های اخیر، افزایش قیمت کالاهای اساسی موجب شده تا مسوولان هر روز به فکر راهی برای بهبود وضع معیشت مردم باشند. افزایش قیمت‌هایی که گاهی تا بیش از سه برابر بوده‌اند و علی‌رغم افزایش ۱۰ تا ۲۰درصدی دستمزدها در سال، موجب شده تا هر سال درصد بیشتری از مردم در زیر خط فقر قرار گیرند. به گفته کارشناسان، با توجه به گرانی کالاهای اساسی طی دو سال اخیر و همچنین افزایش خط فقر، دولت و مجلس وادار به اتخاذ سیاست حمایتی برای بهبود معیشت مردم شده‌اند.براساس این طرح حمایتی، دولت موظف است نسبت‌به تامین و پرداخت یارانه اعتبار خرید به‌صورت ماهانه برای تامین بخشی از نیازهای معیشتی خانوارهای شناسایی‌شده اقدام کند. بدیهی است این اعتبار صرفا برای تامین کالاهای اساسی بوده و وزارت صنعت، معدن و تجارت موظف است امکان تخفیف در خرید این کالاها را برای مشمولان فراهم کند.

معاون رفاه وزارت کار، تعاون و رفاه اجتماعی از تلفیق یارانه معیشتی و بنزین خبر داد و گفت مردم می‌توانند سوال‌ها و ابهامات خود را درخصوص دهک‌بندی‌ها از طریق سامانه یا شماره ۶۳۶۹ برطرف کنند.
ابوحمزه، معاون رفاه وزارت کار، تعاون و رفاه اجتماعی در گفت‌وگو با خبرنگار «صبح‌نو» اظهار داشت: سامانه‌ای در وزارت رفاه وجود دارد که مردم با آن آشنا هستند، این همان سامانه‌ای است که مردم قبلا اگر درخصوص یارانه نقدی و معیشتی مشکلی داشتند به آن مراجعه می‌کردند. این سامانه از روز گذشته دوباره فعال شده است و در دو، سه روز آینده نیز تغییراتی خواهد داشت تا مردم عزیز بتوانند سوال‌ها و ابهاماتی که درخصوص دهک‌ها و یارانه دارند اعلام و پاسخ خود را دریافت کنند.
 وی در ادامه با بیان اینکه پیرو اصلاح نظام توزیع یارانه‌ها، هموطنانی که به هر دلیلی ابهام یا اعتراضی نسبت‌به یارانه اختصاص‌یافته دارند می‌توانند به سامانه hemayat.mcls.gov.ir مراجعه و ثبت اعتراض کنند. از زمانی که طرح جدید نیز شروع شده است طبق اعلام بانک مرکزی، همه عزیزان ایرانی تا دهک نهم هستند مقداری یارانه به حساب سرپرستان خانواده واریز می‌شود؛ البته این مبلغ بلوکه شده است و تا زمانی که به مرحله اجرایی نرسیده قابل برداشت نیست.
یارانه‌ای که پرداخت‌شده
ابوحمزه گفت: طبق گفته رییس‌جمهور، یک تا دو ماه آینده این یارانه‌ها به‌صورت نقدی قابل برداشت خواهد بود اما بعد از یک یا دو ماه وقتی فرایند کالابرگ الکترونیک فعال شد، احتمال دارد که از مکانیسم یارانه برداشت نقدی به سمتی هجرت کنیم که این موضوع به‌صورت اعتباری شود. به این ترتیب مردم می‌توانند مستقیما از کالاهایی که موردنظر است دریافت کنند، آن هم با یک تخفیف مناسب.
معاون رفاه وزارت رفاه درخصوص شهروندانی که نسبت‌به دریافت یارانه خود دچار مشکل شده‌اند، می‌گوید: فرایند اعتراضی که وجود دارد به‌صورت سامانه اینترنتی hemayat.mcls.gov.ir و یک شماره تلفن ۶۳۶۹ است که سال‌هاست فعال است. شاید برخی از عزیزان که به هر دلیلی موفق نشدند سال‌های گذشته ثبت‌نام کنند یا احتمالا در خانواده‌ای بودند که پدرشان تمکن مالی داشته است و به‌خاطر این تمکن مالی یارانه آن‌ها حذف شده، پس از ازدواج و تشکیل خانواده در زمره افرادی که یارانه به آن‌ها تعلق می‌گیرد قرار بگیرند و تحت افرادی که در قالب جاماندگان هستند در فرایندی که سازمان هدفمندی یارانه‌ها و سازمان برنامه‌ریزی و بودجه درحال راه‌اندازی سامانه‌ای هستند می‌توانند دوباره ثبت‌نام کنند.
ابوحمزه گفت: قرار بر این بوده که تا دهک سوم مبلغ ۴۰۰هزار تومان واریز شود و دهک بین سه تا ده که عمده جامعه ما هستند و بخش متوسط جامعه را در برمی‌گیرند نفری ۳۰۰هزار تومان دریافت کنند. شاید برخی از افراد هنوز وام یک‌میلیون تومانی دوران کرونا را به‌صورت کامل پرداخت نکرده باشند و از این مبلغ قسط‌های آن‌ها برداشته شده باشد.

معاون رفاه وزارت رفاه اضافه کرد: این مبلغی که بعد از سخنان رییس‌جمهور به حساب سرپرست خانوارها واریز شده از تجمیع یارانه نقدی و یارانه معیشتی یا همان یارانه بنزین است و از این به بعد یارانه و معیشتی واریز نمی‌شود و فقط یک یارانه به حساب آن‌ها واریز خواهد شد.
 
یارانه نقدی چند ماه پرداخت می‌‎شود؟
رییس‌جمهور در گفت‌وگوی تلویزیونی خود گفت: ما یارانه را به مصرف‌کننده می‌دهیم، حذف ارز ترجیحی را باید اصلاح کنیم و توزیع عادلانه یارانه است و مبلغ را به مصرف‌کننده می‌دهیم. سازمان برنامه‌وبودجه کارشناسی کرده که مصرف افراد نسبت‌به کالای اساسی، این است که برای همه دهک‌هایی که دهک اول تا دهم شناخته می‌شوند، سه دهک اول ۴۰۰هزار تومان به هر نفر داده می‌شود.
رئیسی گفت: ‌به دهک‌های چهارم به بعد ۳۰۰هزار تومان داده می‌شود. نان و دارو و بنزین گران نمی‌شود و همه از آن برخوردارند. نان سنتی یارانه‌اش پرداخت می‌شود و قیمتش گران نمی‌شود، دارو از طریق بیمه‌ها با قیمت فعلی داده می‌شود و یارانه‌ای که واردکننده‌ها می‌گرفتند، بیمه‌ها دریافت می‌کنند. بنزین هم افزایش قیمت نخواهد داشت. این مبالغی که عنوان شد به مدت یک تا دو ماه پرداخت می‌شوند تا زیرساخت کالابرگ الکترونیکی آماده شود چون این کار به عدالت نزدیک‌تر است اما تا آماده شدن این زیرساخت‌ها این مبلغ داده می‌شود.
این درحالی است که وزیر امور اقتصادی و دارایی اعلام کرده است: از خردادماه تا پایان سال تمام پرداخت‌های یارانه و کمک معیشتی به‌صورت یکپارچه و با لحاظ یارانه‌های قبل است.
 درمانی موقت
امیر هرتمنی، کارشناس اقتصادی و استاد دانشگاه، درباره اجرای این طرح می‌گوید: ما حمایت از اقشار کم‌درآمد را به دو روش کوپن و پرداخت یارانه نقدی در طول ۴۰سال گذشته تجربه کرده‌ایم. در هیچ‌کدام از این دو روش موفق به بهبود وضع معیشت اقشار کم‌درآمد جامعه نشده‌ایم؛ هر کدام از این دو سیاست در جایگاه و زمان خود مؤثر تلقی می‌شد اما به مرور زمان جنبه‌های مثبت آن از بین رفت. پس از توزیع کوپن در آبان‌ماه سال۵۹ بازار سیاه برای کوپن‌ها تشکیل شد و این سیاست به‌سوی بروز فساد پیش رفت. در این حین قیمت کالاهایی که کوپن برای آن‌ها تخصیص داده شد، در بازار آزاد به چند برابر قیمت کوپنی آن‌ها رسید و در این راه منابع دولت هدر داده شد.
این کارشناس اقتصادی گفت: سرانجام دولت وقت به این نتیجه رسید که قیمت کالاها را آزاد کرده و کوپن را حذف کند و با این کار یک گام به جلو برداشت. حال سوالی که پیش می‌آید این است که چرا دوباره قصد داریم یک گام به عقب برداریم و سیاستی را اعمال کنیم که در گذشته از اجرای آن نتیجه‌ای نگرفتیم؟ این روش، درمان موقت است و پس از توقف توزیع کوپن در ۶ماه آینده، سیاست‌گذاران باید به فکر یک راه درمان دائمی باشند، در غیر این صورت، تخصیص کوپن بی‌اثر است و دردی از قشر آسیب‌پذیر جامعه دوا نمی‌کند.
هرتمنی افزود: ساختار اقتصادی ایراد دارد و بهتر است که سیاستمدارها به فکر ترمیم یا اصلاح ساختار اقتصادی باشند و از روش‌ها و سیاست‌های شکست‌خورده استفاده نکنند. ساختار اقتصاد کشور به سمتی می‌رود که روزبه‌روز بر آمار جمعیتی اقشار آسیب‌پذیر اضافه می‌شود.
به نقل از صبح نو، این کارشناس اقتصادی افزود: دولت باید زمانی این طرح را اجرا کند که از بهبود ساختار اقتصادی و معیشت مردم بعد از توقف توزیع کوپن اطمینان داشته باشد به‌طوری‌که اقشار آسیب‌پذیر جامعه بعد از اجرای این سیاست، توانایی خرید کالاهای اساسی خود را بدون نیاز به کوپن داشته باشند. در شرایط فعلی بعد از ۶ماهه دوم، مشکل گرانی و تامین کالاهای اساسی برای خانواده‌های آسیب‌پذیر همچنان پابرجاست. استفاده از کوپن به‌نوعی برای اقتصاد فرصت لازم را فراهم می‌کند تا خود را بازسازی و ترمیم کند؛ بنابراین اگر در زمان توزیع کوپن ترمیمی صورت نگیرد، این سیاست اثر چندانی نخواهد داشت. به نظر می‌رسد بعد از اتمام این طرح، همان مشکلات مانند دوگانگی قیمت‌ها و بازار سیاه و… که پس از تخصیص کوپن در سال۵۹ به وجود آمد پدیدار خواهد شد.