وزارت خارجه تمهیداتی برای دیپلماسی علمی در نظر بگیرد/ دیپلماسی علمی چیست؟

به گزارش ۳۶۱ درجه ایران، عبدالله معتمدی، رئیس دانشگاه علامه طباطبایی امروز در نشست دیپلماسی علمی و فناوری، فرصت‌ها، چالش‌ها و راهکارها» که در دانشگاه شهید بهشتی برگزار شد گفت: دانشگاه علامه ظرفیت بالایی در کمک به وزارت امور خارجه دارد.

رئیس دانشگاه علامه طباطبایی عنوان کرد: دبیرخانه شبکه دانشگاهی، کرسی ارتباطات یونسکو، زبان فارسی در ۷ کشور جهان و … از جمله ظرفیت‌های این دانشگاه در تعاملات بین المللی به شمار می‌رود.

وی با بیان اینکه پتانسیل دانشگاه علامه برای فعالیت‌های بین المللی بالاست و از هر حیث برای رونق دیپلماسی علمی آمادگی دارد، افزود: البته که توانمندی در جذب دانشجویان خارجی در همه دانشگاه‌های ایران وجود دارد.

معتمدی خاطر نشان کرد: گاهی نگاه ما به دانشجویان خارجی نگاه ارز و دلار است؛ این موضوع واقعاً نگران کننده است.

معتمدی با تاکید بر اینکه اکنون ما کمتر به این موضوع که دانشجویان خارجی سفیران علمی در کشورهای خودشان هستند توجه می‌کنیم ادامه داد: لازم است وزارت علوم در این زمینه تمهیدات ویژه ای را در نظر بگیرد.

وی خاطرنشان کرد: جذب دانشجویان خارجی تسهیلات ویژه ای نیاز دارد زیرا اکنون ویزای دانشجویان افغانستانی دانشگاه علامه طباطبایی دچار مشکل شده است.

رئیس دانشگاه علامه طباطبایی گفت: اگر استادی را به ایران دعوت کنیم با ویزای توریستی راحت تر به ایران می آیند تا با ویزای دانشگاهی.

به گزارش ۳۶۱ درجه ایران، وی خطاب به وزارت امور خارجه به مهر گفت: لازم است وزارت امور خارجه در زمینه ارتباطات بین المللی دانشگاه‌ها تمهیداتی بیاندیشد.

دیپلماسی علمی چیست؟

دیپلماسی به مجموعه فعالیت‌هایی گفته می‌شود که دستگاه سیاست خارجی کشور برای رسیدن به اهداف اجماعی و مورد نظر حاکمیت در عرصه روابط بین‌الملل انجام می‌دهند. این سیاست ورزی گاه از مسیر گفتگو و مذاکره و تعامل است و هنگامی که این روش به بن بست می‌رسد، آن گاه زمان کاربست قدرت عریان و سخت و سپس جنگ فرا می‌رسد. دیپلماسی در حقیقت مانع تحقق جنگ میان کشورها و کاهش هزینه‌های زندگی جمعی واحدهای سیاسی با منافع گوناگون و متضاد است. ابزار مهم دیپلماسی مدیریت گفت‌وگو تا رسیدن به هدف مطلوب است و دیپلمات‌ها مجریان آن سیاست تا قبل از وقوع جنگ و درگیری هستند.

جواد شعرباف، عضو گروه مطالعات غرب آسیا در دانشکده مطالعات جهان در ادامه یادداشت‌هایش در زمینه قالب‌های دیپلماسی نوشته است: آنان در مذاکرات خود ابزارهای مختلفی را به‌کار می‌گیرند تا نه با اعمال زور و فشار، بلکه با اعمال قدرت نرم درصدد تاثیرگذاری بر رفتار دولت‌ها و ملت‌های دیگر برآیند. بدین ترتیب، دولت‌ها با کم‌ترین هزینه به نتایج مطلوب و دلخواه خود یعنی همان تامین منافع ملی دست یابند. تمایل ذاتی انسان ها به استخدام همه چیز و هر چیز در عمل مشکلاتی می‌آفریند که گفت و گو راه حل مناسبی برای آن به شمار می رود. هراس از تکرار جنگ‌های جدید و پرهیز از تکرار دو اشتباه وحشتناک بزرگ (وقوع دو جنگ جهانی با ده ها میلیون کشته) به دیپلماسی در دوران جدید، شان، ارزش و اعتبار ویژه ای بخشیده است. اگرچه سایه جنگ هیچ گاه از سر بشریت کم نشده اما بتدریج از میزان جنگ ها و طولانی شدن آنها و تلفات غیرنظامیان کاسته شده و کاربست دیپلماسی و استفاده از مذاکره و سایر روش های نرم گسترش یافته و ابزارهای نوینی برای بسط تعامل میان ملت ها مورد توجه قرار گرفته است.

با پیشرفت علم و فناوری و گسترش همکاری‌های دوجانبه و چندجانبه با دانشگاه‌ها و مراکز علمی و پژوهشی، علم به یکی از ابزارهای قدرتمند دیپلماسی تبدیل شده است. با شکوفایی روزافزون علم و تکنولوژی، جنبه‌ای از قدرت نرم در چارچوب دیپلماسی علمی در ارتباط با کشورها و تقویت جایگاه بین‌المللی آنها و تامین منافع ملی، به‌کار گرفته شد. دیپلماسی علمی به معنی بهره‌گیری از همکاری‌های علمی میان دولت‌ها و ملت‌ها به منظور حل و فصل چالش‌های مشترک و ایجاد ارتباط میان ملت‌ها و دستیابی به منافع مشترک است (کولایی & همکاران, ۱۳۹۷). دیپلماسی علمی بخشی اساسی در گستره‌ی دیپلماسی عمومی است و به روابط سیاسی میان یک کشور و دیگر بازیگران بین‌المللیِ بر بستر گسترش تعاملات علم وفناوری گفته می‌شود (محسنی سهی & محسنی سهی, ۱۳۹۴). دیپلماسی علمی به‌طورکلی عبارت است از استفاده از روابط علمی و تبادلات فناوری و پژوهشی به منظور دورزدن محدودیت‌های موجود در فضای سیاسی و گشایش در بن بست‌های سیاسی است. در حقیقت پیشبرد رویکردهای سیاسی طرف‌هایی که از یک سو در زمینه‌های علم دانشگاهی و فناوری‌های کاربردی مدرن قدرت جولان بیشتری داشته و از سوی دیگر تمایل بیشتر و منسجم‌تری برای اثرگذاری و جهت‌دهی سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و غیره داشته باشند.

به گزارش ۳۶۱ درجه ایران، بنا به تعاریفی که ارائه شد اینطور به نظر می‌رسد کشورهایی که به پیشرفت‌های علمی و فناوری دست ‌یافته‌اند، این امکان برایشان فراهم شده است تا با توسل به این توانایی ها، منافع ملی خود را در فراسوی مرزها پیگیری کنند و به استظهار این ظرفیت ها، راه را برای تعاملات سیاسی و بهره مندی‌های مرتبط بگشایند.

منبع: ایسنا