قیام ۱۹دی سرآغاز گسترش ابعاد نهضت امام خمینی (ره) بود
اگر بخواهیم روند شکل‌گیری انقلاب اسلامی را بررسی کنیم، باید قیام ۱۹ دی مردم قم را سرآغاز گسترده‌تر شدن ابعاد نهضت امام خمینی (ره ) و پایه‌گذاری حکومتی مردمی با اعتقادات و ارزش‌های مشترک بدانیم.
به گزارش خبرنگار ۳۶۱ درجه ایران، روز ۱۷ دی ماه سال ۵۶ مقاله توهین‌آمیز احمد رشیدی در روزنامه اطلاعات مردم شهر قم به چاپ رسید. در این مقاله امام خمینی (ره) به عنوان عامل ارتجاع (پسرفت) و مسئول خون‌های ریخته شده در واقعه پانزده خرداد معرفی شده بود تا به صورتی غیرمستقیم چهره محبوب‌ترین شخصیت مردمی خراب شود. در این مقاله دشمن باورهای مردم را نشانه گرفته بود و یکی از بزرگترین حماقت‌ها و اشتباهات خود را با توهین به امام خمینی (ره) مرتکب شده بود.
هنوز نسبت به مرگ سید مصطفی خمینی شبهه‌های زیادی وجود داشت، فضای باز سیاسی از اواسط سال ۱۳۵۵ شروع شده بود و این‌بار رژیم شاهنشاهی سعی کرد اعتقادات و ایمان مردم را با بی‌حرمتی به روحانیت و ناجی ملت، خدشه‌دار کند، مردم عصبانی بودند، روزنامه اطلاعات را به نشانه اعتراض پاره می‌کردند، کلیه درب‌های حوزه تعطیل شده بود.
زمان تحولی بزرگ فرا رسیده بود، جریانی که از قم شروع می‌شد، حماسه‌ای تحول‌برانگیز از حضور گسترده مردم در کنار روحانیت. پیش‌بینی‌های خدمتگزاران اعلی‌حضرت غرق بر آب بود، فکرش را هم نمی‌کردند چه آینده درخشانی در انتظار ایران است و قرار است با دست مردم چه برگی زرینی از تاریخ پرافتخار این سرزمین ورق بخورد.
اتحاد و یکپارگی موج می‌زد، هماهنگی و هم‌صدایی برای تحولی فراگیر بوجود آمده بود. مردم گوش به فرمان روحانیت بودند تا انزجار خود را با تظاهرات دسته‌جمعی نشان دهند. به خیابان‌ها آمدند، دست‌نشانده‌های شاه ترسیده بودند، دست به سلاح بردند تا هرچه زودتر به شلوغی‌ها پایان دهند و اعتراض‌ها را در نطفه خفه کنند. در این بین شش تن کشته شدند و مردم عصبانی‌تر شدند، مراجع تقلید و گروه‌های ملی و مذهبی کشتار معترضان را محکوم کردند.
رژیم شاهنشاهی دیگر حریف مردم نبود، مردم نسبت به اتفاقی که در قم افتاده بود واکنش نشان می‌دادند و هربار زورگویان به زور متوسل شدند. مردم دست در دست روحانیت گذاشته بودند و تصمیم گرفتند چهلم شهدایشان را در تبریز برگزار کنند، این دفعه نوبت به غیورمردان آذربایجانی رسید، باز هم ده‌ها نفر کشته شدند. برگزاری مراسم چهلمِ شهدایِ هر کدام از وقایع، سبب کشته‌شدن شماری دیگر می‌شد و زمینه برای حوادث تازه‌ای در چهلم بعدی فراهم می‌شد. این زنگ بیداری ملت بود که شهر به شهر به صدا در می‌آمد و آنان را به اتحاد و وحدت دعوت می‌کرد.
در این جریان ملی، دسته‌های خودجوش مردمی نقش اساسی پیدا کردند. مردم به میدان آمده بودند تا در کنار بنیان‌گذارجمهوری اسلامی قرار گیرند، و هر یک نقشی در تاریخ ثبت کنند، حکومتی از دل مردم با اعتقادات و ارزش‌هایی مشترک.
قیام ۱۹ دی ۱۳۵۶ در شهر قم، سر آغاز حضور موثر برای گسترده تر شدن ابعاد نهضت امام خمینی (ره ) بود و قیام ۲۹ بهمن ماه تبریز و مجالس بزرگداشت پی در پی چهلم شهدا، نهضت را به سمت انقلابی بزرگ سوق داد.
