خورشید پشت ابر نمی‌ماند/ نیمه‌ی پنهان روانشناسی اینستاگرامی!
امروزه آنقدر مردم دچار مشکلات جسمی و روحی شده‌اند که می‌توان گفت ۹۹ درصد آنان به دنبال حال خوب هستند اما در این میان افراد و صفحات مجازی بسیاری وجود دارند که از احساسات و اعتماد مردم سوءاستفاده کرده و متأسفانه به الگوهای نادرست ولی مشهور مردمی تبدیل شده‌اند.
به گزارش ۳۶۱ درجه ایران، امروزه تلفن همراه واینترنت یکی از ابزارهای مهم برقراری ارتباط با دیگران است؛ به خصوص در فضای مجازی و متأسفانه آنقدر محتواهای فریب‌دهنده از جمله روانشناسی زرد، زیاد شده‌اند که باید حواسمان را جمع کنیم و به هر مطلبی که می‌بینیم و یا می‌شنویم اعتماد نکنیم.
منشأ روانشناسی زرد چیست؟
در قرن ۱۷ میلادی، دو فیلسوف به نام‌های دکارت و جان لاک، از علم‌شان، درباره طبیعت انسان به گونه‌ای استفاده کردند که امروزه به آن علم روانشناسی می‌گوییم. نظریه‌هایی که فروید درباره تفسیر خواب ارائه داد باعث شد تا مردم عادی نسبت به این علم مشتاق‌تر شوند و رشد آن روندی صعودی پیدا کند.
به گفته بعضی از محققان، از سال ۱۹۶۰ میلادی کتاب‌هایی روانه بازار شد و توسط شهرتی که پیدا کرده بودند، به ترویج روانشناسی زرد بسیار کمک کردند. برخی از آن کتاب‌ها عبارتند از:
کتاب فرار از آزادی نوشته اریک فروم
کتاب من خوبم تو خوبی نوشته توماس هریس
کتاب زنان ونوسی، مردان مریخی نوشته جان گری
نشانه‌های روان شناسی زرد چیست؟
اگر بخواهیم متوجه شویم که کدام روانشناسی زرد است، بهتر است به نکات زیر توجه کنیم:
ا. محتوای را‌ه‌حل‌های روانشناسی زرد اکثراً رویایی است تا واقعیت
۲٫ روانشناسی زرد پایه و اساس علمی ندارد
۳٫ روانشناسی زرد نامعقول و غیرقابل اثبات است
۴٫ تا به حال مورد موفقی از روانشناسی زرد دیده نشده است
روانشناسی زرد چه‌طور فریب می‌دهد؟
- بلاگر: افرادی که هیچ مدرک‌تحصیلی معتبری ندارند، شروع به تولید‌محتواهای روانشناسی‌زرد می‌کنند.
- برنامه‌های نرم‌افزاری اینترنتی: توجه داشته باشید که محتواهایی که در اینگونه برنامه‌ها تولید می‌شوند، هیچگونه پایه و اساس علمی ندارند و اکثراً برای بازدید بیشتر و مشهوریت موقتی روی کار می‌آیند.
- دوره‌های آموزشی و خودآموزی: به صورت‌های گوناگونی وجود دارند که می توان به انواع کتاب و پادکست و فروش پک‌هایی از جمله دوره‌های آموزشی اینستاگرامی، اشاره کرد. چراکه اغلب برای جذب مشتری و مشهور شدن بیشتر متأسفانه مطالب غیر کارشناسی، به خورد مردم می‌دهند.
- برخی برنامه‌های تلویزیونی و گفتگو محوری: در بعضی موارد دیده شده است که افراد مشهوری به نام روانشناس، تن به مصاحبه داده‌اند که اطلاعات غلط و راهکار‌های زردی به مردم ارائه کرده‌اند.
معروف شدن روانشناسی زرد در صفحات ایستاگرامی
امروزه برنامه اینترنتی اینستاگرام، پراز صفحات مجازی روانشناسی‌زرد شده است که بسیاری از آنها با جذب دنبال‌کننده‌های بیشترو درنهایت به جیب زدن پول مردم ساده‌لوح با ترفندهای اینستاگرامی، به اهداف فریب‌دهنده‌‌شان برسند.
این صفحات مجازی اغلب از روانشناسی‌زرد استفاده می‌کنند و از بت‌کردن خودشان و سوءاستفاده ازاعتماد مردم به آنها، پول‌های بسیاری با ارقام هنگفتی به‌دست می‌آورند اما خوشبختانه رئیس سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور لیستی از اسامی این پیج‌ها ارائه داد و مردم را آگاه کرد تا حتی‌المقدور از رشد بی‌رویه‌ی دنبال‌کننده‌های آنها جلوگیری شود.
برای دیدن لیست اینجا کلیک کنید
در این بخش تعدادی نام بعضی از آنها این صفحات مجازی را دنبال نکنید:
- محمد عرشیانفر
- امیر شریفی
- آرام نویدی
- انرژی مثبت/ آگاهی/ خود شناسی
- آرامش انرژی مثبت حس ناب
- خود باوری انگیزشی و قانون جذب
- زوج زندگی(زناشویی |سکس تراپی | روانشناسی )
- عباسمنش، قانون جذب،انگیزشی
- فرهنگ هلاکویی
- فنگشویی توسعه فردی جادوی ذهن
- قانون کائنات و جذب ثروت
- محمودانوشه
حتماً تابه حال اسامی آنها را دیده‌اید! افرادی که از تعداد فالورهای آنان تعجب می‌کنید. این روانشناس نماها چگونه از اعتماد مردم سوءاستفاده کرده‌اند؟ قطعاً با جذب مخاطب و تبلیغات و استفاده از ترفندهای اینستاگرامی است که توانستند به این عدد فالور برسند:
محمد عرشیانفر- ۸۵۹ هزار نفر دنبال کننده در اینستاگرام
امیر شریفی – ۳۵۲ هزار نفر دنبال کننده در اینستاگرام
فرهنگ هلاکویی – ۱/۱ میلیون دنبال کننده در اینستاگرام
محمود انوشه – ۲/۵ میلیون نفر دنبال کننده در اینستاگرام
عباسمنش/ قانون جذب/ انگیزشی- ۳۰/۴ هزار دنبال کننده
چرا صفحات نام برده را دنبال نکنیم؟
صفحات بی اساس اینستاگرامی را بهتر است دنبال نکنیم. زیرا این افراد از طریق روش‌هایی خاص ( درظاهرخوب و مثبت اما ذاتاً منفی) دنبال‌کننده‌های خود را افزایش می‌دهند و بعد از سپری شدن مدتی، حداقل و خوشبینانه اینست که از محتوا خالی می شوند.
در این باره با مصطفی مهرآیین، کارشناس وجامعه شناس، گفتگو کردیم. او به خبرنگار ۳۶۱ درجه ایران می‌گوید: در دوران پیشامدرن، دلایلی که برای افسردگی، خشمگین بودن، عدم ارتباط خوب با همسر و والدین، گرایش به تنهایی و چیزهایی از این دست بیان می کردیم چه بود؟ به عقیده ایلوز، در دوران پیشامدرن این پرسش‌ها در دنیای دین پاسخ می یافتند و درپیوند با موضوعاتی همچون گناهکار بودن، وجود روح شیطانی، عدم اجرای مناسک دینی، جن گرفتگی و …معنا می‌یافتند. راه حل این مشکلات نیز، توبه، عبادت، اعتراف (در دنیای مسیحیت به طور خاص) یا پالیش روح بود. اکثرتحلیل‌هایی که در دنیای دین صورت می گرفت، در جهت تشخیص آن بود که روان انسان خوب است یا بد؟ الهی است یا شیطانی؟ خیر است یا شر؟ بنابراین مهم‌ترین دنیای مفهومی که در پیوند با روح و روان انسان بود، دنیای اخلاق بود. اما در دنیای مدرن، به تعبیر ایلوز، تمامی این مباحث ذیل علم روان شناسی مطرح می شوند. اگر تا پیش از این، در دنیای سنت ویژگی های روحی و روانی انسان در نسبت با جهان ادیان- که جهانی بیرونی، رمزآلود ومرموز بوده است – تعریف می شد، در دنیای مدرن درنسبت با خود انسان تعریف می شوند؛ به این معنا که این مباحث از بیرون به درون انسان منتقل شده است.
این جامعه شناس ادامه می‌دهد: نکته دوم این است که در روانکاوی، از زمان تأسیس آن توسط فروید تا به امروز، فرض بر این است که انسان مجموع‌های از ویژگی های روانی و درونی دارد که اگر بتوان آنها را مدیریت کرد و در انسجامی با هم قرار داد، طبعاً مشکلات شخص کمتر می شود. اما چون فرض بر این است که فرد نمی تواند ویژگی های روانی و درون خویش را مدیریت کند، نتیجه طبیعی این وضعیت، بروز«روان رنجوری» است. پس در اینجا بر چند نکته تأکید می‌شود: نکته اول آنکه مشکلات، درونی است. دوم آنکه در سبب شناسی مشکلات انسانی هم باید به درون انسان توجه کرد و سوم آنکه در بررسی علت این روان رنجوری ها، که به تعبیر فروید مربوط به واپس زدن ها و سرکوب هاست، قضاوت ها دیگر اخلاقی نیست؛ عقده ادیپ، عقده الکترا یا ناخودآگاه، ارتباطی با اخلاق ندارد. بلکه ویژگی‌های درونی انسان است. پیامد این مورد سوم آن است که درباب انسان نیز اساسا نمی توان قضاوت اخلاقی کرد: انسان دارای مجموعه ای از ویژگی های روانی است که اگر به آنان به درستی پاسخ داده شود، یک فرد نرمال و طبیعی می‌شود و اگر درست پاسخ داده نشود گرفتار روان رنجوری می‌شود.
در نتیجه علم روان شناسی، ما را دائماً به مدیریت، کنترل و درمان خود دعوت می کند و کل این فرآیند درمان منوط به فهم علمی از اسباب و عللی است که در پشت این ماجرا نهفته است و هیچ قضاوت اخلاقی پیرامون آن مطرح نمی‌شود. از این منظر، از نگاه ایلوز، تمامی انسان‌هایی که امروزه در این دنیا زندگی می‌کنند انسان‌های بیماری هستند و باید به سمتی حرکت کنند که به نیازهای ژرف وجودیشان پاسخ دهند. بنابراین فرض براین است که انسان یک روان ناسالم دارد و اگر بتواند خود را روانکاوی کند، خودِ نهایی را پیدا خواهد کرد و اگر به آن دست یابد، طبعاً می تواند فردی شاد، موفق و خوشحال باشد. این فاز اول طرح روان شناسی بود.
مهرآیین در بخشی از صحبت‌هایش اظهار می‌کند: جامعه، پدیده هایی است که همه ابعاد وجودی ما را دائماً در نسبت با دیگری تعریف می‌کند. ایلوز بر این دو مسأله نام «سیاست روان شناسی» می‌گذارد. افرادی که در خصوص روان خود قضاوت اخلاقی ندارند، دچار دو ویژگی می شوند: اولاً مسئولیت پذیری اجتماعی برای آنان منتفی می شود. زیرا تحلیل آنان از مسائل، اجتماعی نیست و درگیری با مسائل اجتماعی ندارند. ثانیاً از این منظر همه چیز جایز می شود. بدین معنی که هر امکانی در روان شما پیش بیاید شما جایز به انجام دادن آن هستید. زیرا چنین فرض می شود که گویی هر چیزی که میلش در من وجود دارد به سرکوب های قبلی من ارجاع دارد. پس سعی خواهم کرد آن را آزاد کنم. از آنجا که هیچ قضاوت اخلاقی پیرامون شما وجود ندارد، قضاوت شما صرفاً به چیزی در درون خودتان بازمی‌گردد و هدف نهایی آن است که همه واپس زدن ها امکان بروز پیدا کند تا آنکه فرد به یک روان تعدیل یافته برسد. با حذف مسئولیت اجتماعی و قضاوت اخالقی، شخص در سطح فردی تضعیف شده و در سطح جمعی نیز غیرسیاسی می شود. دراین میان فرآیندهای سطح میانی جامعه ضرر می کنند و نهادهای اجتماعی شکل نمی‌گیرند؛ زیرا برای فرد، جهت حرکت سطح میانی جامعه دیگر اهمیتی ندارد. در نتیجه فرآیندهای اجتماعی مختل می شوند.
در ادامه مریم جان فدا، متخصص روانشناسی، درباره اینکه« چرا مردم به روانشناس‌های زرد اعتماد می‌کنند» به خبرنگار۳۶۱ درجه ایران می‌گوید: آنان ویترین و تبلیغات خوب و عامه پسندی دارند و اغلب‌شان آموزش‌های فن بیان قوی را فراگرفتند. متأسفانه مردم ظاهربین هستند و جذب اینگونه موارد می‌شوند چراکه برای آنها مسکن موقتی است. امام نکته اینجاست که دسترسی به این مسکن‌های موقتی راحت و کوتاه مدت است و آنان هر زمان و مکان می‌توانند از آنها استفاده کنند و چون سریعاً جواب خود را می‌گیرند، باعث می‌شود مردم بیشتر به آنان اعتماد کنند و به دنبال اینکه آیا آن شخص مجوز دارد یا خیر؛ نمی‌روند و دیگر حاضر نیستند هزینه‌هایی از جمله رفت و آمد و مشاوره‌ی تخصصی را بپردازند اگرچه بسته‌های فروشی این روانشناسان زرد بسیار گران است.
این متخصص در ادامه تشریح می‌کند: روانشناس واقعی کسی است که تحصیلات آکادمیک در مقطع کارشناسی و ارشد یا دو مقطع کارشناسی ارشد و دکتری داشته باشد و همچنین عضو نظام روانشناسی باشد و یا مجوز‌های نظام روانشناسی و بهزیستی را کسب کرده باشد. برای شناخت آنان هم می‌توانیم از سایت نظام روانشناسی کمک بگیریم.
