اختصاصی| پیوند اعضا دستاورد انقلاب اسلامی است/ ایران رتبه یک پیوند کبد در دنیا را دارد

نایب رئیس انجمن اهدای عضو ایرانیان گفت: پیوند عضو از افراد مرگ مغزی مهمترین دستاورد نظام سلامت انقلاب اسلامی است و ما در پیوند کبد در حال حاضر رتبه یک دنیا را داریم به طوری که بیش از ۶۰۰ پیوند کبد در شیراز به همت پروفسور سیدعلی ملک حسینی و تیم وی صورت گرفته است.

به گزارش ۳۶۱ درجه ایران، شاید بارها نام پیونداعضا به گوش شما خورده باشد، اقدامی که می‌تواند نجاتبخش بسیاری از افراد جامعه باشد و آن‌ها را از مرگ حتمی نجات دهد. روند پیشرفت فعالیت‌های اهدای عضو طی چند سال اخیر در کشور ما چشمگیر بوده به طوری که ما توانستیم با همت محققان کشورمان جزو برترین کشورها در اهدا و پیوند عضو باشیم.

 فتوای امام خمینی(ره) تحولی بزرگ در نظام سلامت بود

امید قبادی، نایب رئیس انجمن اهدای عضو ایرانیان اعلام کرد: درباره مشکل شرعی و ممنوعیت پیوند اعضا در ایران هیچ مشکلی نداریم. اولین فتوای مجاز بودن پیوند اعضای فرد مرگ مغزی را  امام خمینی(ره) در ۳۱ اردیبهشت ماه سال ۱۳۶۸ صادر کردند که همین روز در تقویم، روز ملی اهدای عضو اعلام شده است. این یک فتوای تاریخی بود که تحولی در نظام سلامت ایران محسوب می‌شود و باعث شده در ۲۰ سال گذشته با اهدای عضو حدود ۹ هزار و ۳۰۰ نفر، حدود ۷۰ هزار نفر را در ایران پیوند کردیم و به تبع، موجب شده تا مردم برای عمل پیوند اعضا به خارج از کشور نروند و معادل ۲۰۰ هزار میلیارد تومان ذخیره ارزی در کشوردر طول ۲۰ سال اخیر صورت گرفته است.

روند شاخص اهدای عضو در ۲۲ سال گذشته: 

جایگاه اهدای عضو و پیوند اعضای ایران در جهان در سال ۲۰۱۹: اهدای عضو: رتبه ۳۲

  پیوند کلیه از اهداکننده مرگ مغزی:  رتبه ۳۴

   پیوند کلیه از اهداکننده زنده: رتبه ۲۵

    پیوند کبد از اهداکننده مرگ مغزی: رتبه ۱۵

   پیوند قلب:

  پیوند ریه:

     پیوند لوزالمعده

    جایگاه اهدای عضو ایران در آسیا:

تعداد اهدا و پیوند اعضا در ایران از ابتدا تا پایان سال ۱۳۹۹

 مقایسه سه ماه اول سال های ۱۳۹۸ (قبل از کرونا)، ۱۳۹۹ (آغاز بحران کرونا) و سال ۱۴۰۰ (یک سال پس از کرونا)

نوع	۱۳۹۸	۱۳۹۹	درصد افت	۱۴۰۰	درصد رشد در سال ۱۴۰۰ نسبت به ۱۳۹۹	درصد افت در سال ۱۴۰۰ نسبت به ۱۳۹۸
اهدای عضو	۲۷۶	۹۰	۶۸%	۲۱۹	۱۴۳%	۲۱%
پیوند کلیه از جسد	۳۱۸	۱۷۸	۴۴%	۲۵۷	۴۴%	۱۹%
پیوند کلیه از زنده	۱۶۲	۲۷	۸۳%	۹۴	۲۴۸%	۴۲%
پیوند کبد از جسد	۲۲۳	۸۲	۶۳%	۱۷۰	۱۰۷%	۲۴%
پیوند کبد از زنده	۱۵	۱۴	۷%	۲۷	۹۳%	۸۰% (+)
پیوند قلب	۲۹	۶	۷۹%	۳۸	۵۳۳%	۳۲% (+)
پیوند لوزالمعده	۳	۱	۶۷%	۴	۳۰۰%	۳۳% (+)
ریه	۰	۰	—	۴	۴۰۰%	۴۰۰% (+)
روده	۰	۰	—	۲	۲۰۰%	۲۰۰% (+)

رتبه نخست ایران در منطقه 

دکتر امید قبادی افزود: در سال ۹۸ نسبت به سال‌های گذشته به خاطر افزایش این باور در جامعه و هم به خاطر تلاش بی‌بدلیل مدیران مرکز پیوند اهدای عضو وزارت بهداشت و واحدهای فراهم آوری در تیم‌های پیوند شاهد رشد بی نظیری نسبت به سال‌های گذشته بودیم به طوری که شاخص اهدای عضو را از عدد۱۱ به ۱۴/۳ رساند که رتبه یک در میان تمام کشورهای آسیا را از آن خودش کرد.

در سال ۱۳۹۸ با نوع‌دوستی مردم کشورمان ۱۰۷۸ پیوند عضو داشتیم. اما در سال ۹۹ در اواخر سال ۹۸  بهمن ماه اولین بیمار مبتلا به کرونا در ایران پیدا شد و مجبور شدیم یک تا دو ماه حداقل تا برنامه ریزی مدون و ایجاد پروتکل‌های مشخص برای اهدای عضو و کرونا فرآیند را قطع کنیم اما از فروردین ۱۳۹۹ مجددا شروع شد.

ایشان افزود: حدود ۵۶ واحد اهداء عضو در کشور داریم، از این تعداد ۲۲ واحد فعال هستند و ۸ واحد بین مطلوب تا متوسط هستند و ۶واحد پایین‌تر از متوسط هستند. استانهایی داریم که از نظر مذهبی و تفکرات سنتی و باورهای قومی و قبلیه ای بسیار متنوع هستند اما توانستند رشد چشمگیری در اهدای عضو داشته باشند. از آن طرف استانهایی داریم که نسبت به این استانها حتی نسبت به تنوع موارد و باورهای قومی و قبیله ای خیلی قویتر نیستند، گرچه باورهای دینی ما در کشور یکسان هست. اگر اهدای عضو در استانی پیشرفت نمی‌کند، شاید به این دلیل است که در آن استان برای مسئولین و دست اندرکاران هنوز اولویت قرار نگرفته است. کافی است مسئولان ما در هر استانی در خصوص مقوله فرهنگی کار کنند. اگر هم در یک استانی اهدای عضو پیشرفت نکرده است نباید این را به نوع تفکرات و باورهای مردم نسبت داد. برای اینکه مردم ما خیلی خوب هستند فقط باید به آن‌ها بگوییم که مرگ مغزی برابر است با مرگ.

 اهدای عضو نوعی ایثار و نوع‌دوستی است که در دین ما به آن توصیه شده است. انشالله این قضیه در اولویت مسئولین قرار بگیرد وبه جایی برسیم که تمام استان‌های ما در یک سطح به مقوله بپردازند.

۷۰ عمل پیوند روده در ایران

وی تأکید کرد: یکی از پیوندهایی که بسیاری از کشورها و حتی کشورهای اروپایی زیر بار آن نمی‌روند پیوند روده است آن هم به خاطر عوارض بسیاری که دارد. بسیار جالب است که ما پیوند روده را در ایران انجام می‌دهیم و نزدیک به ۷۰ پیوند انجام داده ایم که خروجی‌های بسیار مطلوبی بوده‌اند.

 خروجی های پیوند ما بسیار بسیار نزدیک به خروجی های کشورهای پیشرو جهان در پیوند اعضا است. از طرفی نیز ایران تنها کشوری است که پیوند عضو از افراد مرگ مغزی را به صورت کاملا رایگان انجام می‌دهد به این صورت که نه به اهدا کننده پولی پرداخت میشود و نه از گیرنده وجهی دریافت میشود و این تنها کشوری است که پیوند اعضای مرگ مغزی، رایگان است.

انتقال دانش اهدای عضو به کشورهای منطقه آسیا

امید قبادی گفت: ما در کشور خرید و فروش یا تجارت عضو را نداریم و از نظر قوانین و شرع ما ممنوع است. در نتیجه با توجه به اینکه سالانه ۳ هزار نفر از بیماران در لیست انتظار را از دست می‌دهیم پیوند در درجه اول حق مردم ایران است. به همین دلیل پیوند اتباع در ایران ممنوع شده است مگر در موارد عزیزان افاغنه که تابعیت ایران را داشته باشند یا کدهای آمایش مخصوص را داشته باشند، همچنین پیوند افاغنه به افاعنه در ایران داریم اما مابقی پیوندها اتباع در ایران ممنوع است. به دلیل اینکه اعضا در درجه اول مختص به ۳هزار نفری است که سالانه در ایران فوت می‌کنند. پس ما انتقال عضو به هیچ کدام از کشورها را نداریم و پیوندی نیز برای اتباع انجام نمی‌دهیم.

 سالهاست در کشورهای منطقه آموزش رایگان می‌دهیم برای اینکه فرآیند پیوند و عضو در آنجا رشد کند. یعنی کشورهایی مثل تاجیکستان، عراق، پاکستان،لبنان، اردن، عمان، سوریه و بسیاری از کشورها در ایران دانشجویان تخصص پیوند در شیراز و تهران فرایند یادگیری پیوند هستند.

 ریه‌ تنها طی ۲۴ ساعت زمان برای احیا دارد

عضو هیأت مدیره انجمن اهدای عضو ایرانیان اضافه کرد: فردی که مرگ مغزی او تأیید می‌شود از زمان مرگ مغزی نهایتا تا ۱۴ روز تا اهداء، زمان دارد. در ایران با توجه به سخت بودن شاید بتوان گفت ۷ یا ۸ روز وقت بیشتر ندارد. متاسفانه ما زیر ۲۴ ساعت باید خبر مرگ را به خانواده متوفی بدهیم و این کار بسیار دشواری است. چرا که ریه‌ها تنها طی ۲۴ ساعت زمان برای احیا دارند و قلب بین ۴۸ تا ۷۲ ساعت. 

 مردم عزیز ما همان طور که وقتی بیمار می‌شوند تجویزهای ما را می‌پذیرند، داروهایی که تجویز کردیم مصرف می‌کنند، زیر تیغ جراحی ما قرار می‌گیرند تا درمان پیدا کنند، امروز به ما اطمینان کنند و و زیر ۲۴ ساعت رضایت بدهند تا ۸ نفر را از مرگ حتمی نجات دهند.

سیستم اهدای عضو کشور نیازمند یک جت خصوصی است

نایب رئیس انجمن اهدای عضو ایرانیان افزود: پس از این‌که اعضا از کالبد یک فرد مرگ مغزی بیرون می‌آید، قابل ذخیره سازی نیست. یعنی چند ساعتی بیشتر زمان ندارد که در بدن گیرنده این عضو کاشته شود. مثلا درباره قلب و ریه از وقتی که عضو را بیرون می‌اوریم تا وقتی که آن را به بدن فرد دیگری منتقل می‌کنیم ۴ تا ۶ ساعت وقت داریم، حدود ۳ ساعت وقت کاشتن آن عضو را داریم. حالا شما فرض کنید یک اهدا کننده در بوشهر و گیرنده او در تهران است و ما هیچ چاره ای نداریم که با جت شخصی ، جتی که مربوط به ناوگان هوایپمای مسافربری نیست این را منتقل کنیم که امروز هم ۳ الی ۴ سال است که این کار را در کشور انجام می‌دهیم و شما می‌بینید که ۵۴ قلب از استانهای مختلف با جت سپاه و نیروی اعزامی با کمک های فوری وزارت بهداشت منتقل و پیوند شده است.

یکی از بزرگترین چالش‌های مهم این است که سیستم اهدا و پیوند ایران برای نجات جان بیماران قلب و ریه نیاز دارد جت داشته باشد. هر زمانی می‌خواهیم یک قلبی را یک جایی اهداء کنیم ساعت‌ها زمان هماهنگی می‌برد در صورتی که نیروی نظامی کشور و سپاه در این قضیه هماهنگی داشته است و بسیار این زحماتشان قابل تقدیر است. اما به هر حال زمان می‌برد.

ایشان تصریح کرد: پیوند اعضا در ایران دستاورد انقلاب است.و در ۲۰ سال گذشته۷۰ هزارنفر ایرانی پیوند داشتند و به آغوش خانواده برگشتند و در نهایت اینکه ۲۰۰ هزار میلیارد تومان صرفه جویی در خروج ارز حاصل پیوند ها در داخل کشور در طول این ۲۰ سال بوده است، علاوه بر اینکه درد ودردمندی از آن‌ها گرفته شده است. این فرایند ارزش این را دارد که در بودجه کشورمان یک بخشی را برای فرهنگ سازی و اهداء عضو داشته باشیم که این فرهنگ در بین مردم نوعدوست ما نهادینه شود.

 امید قبادی در پایان اضافه کرد: وقتی که بیماری را پیوند می‌کنیم داروهای مهار کننده سیستم ایمنی به او تزریق میکنیم که بدنش این پیوند را رد نکند. وقتی به یک بیماری مهار کننده سیستم ایمنی تزریق می‌شود آمادگی ابتلا به کرونا در بیماری که پیوند می‌شود چندین برابر نسبت به فرد معمولی است. به خاطر اینکه داروی مهار کننده سیستم ایمنی را دریافت می‌کند. به همین دلیل در دوران کرونا و حتی پس از کرونا تمام سعی ما بر این است کسی را پیوند کنیم که اگر پیوند نکنیم جان خودش را از دست می‌دهد. یعنی مانند دوران قبل از کرونا نبود که پیوند را در اولویت قرار بدهیم بلکه در جایگاه بین مرگ و زندگی قرار می‌گیرد.

شایان ذکر است: برای نخستین بار در کشور در ۲۳ ابان ۱۴۰۰ به همت دانشمندان ایرانی، اعضای یک بیمار مرگ مغزی بدون ضربان قلب، به بیماران در انتظار پیوند اهدا شد. این عمل در دنیا فقط در کشور اسپانیا انجام شده و رکورد بسیار بالایی در علم محسوب می‌شود.