به گزارش ۳۶۱ درجه ایران، جواد مشایخ درباره مهم‌ترین اقدامات صورت‌ گرفته در این زمینه در طول دولت سیزدهم اظهار کرد: در دولت سیزدهم، شاید بیش از هر زمان دیگری شاهد توجه به اقتصاد دانش‌بنیان و عملیاتی‌شدن این مفهوم در اقتصاد کشور بودیم. این نقطه عطف از تغییر نامی که در معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری به معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان صورت گرفت، هم قابل ردگیری است. بر اساس این گزاره، علم و فناوری باید در جهت خلق ارزش، ثروت و انتفاع برای آحاد جامعه قرار گیرد. عملیاتی‌کردن این مهم، شجاعت بالایی می‌طلبید؛ چرا که ما کشوری مبتنی بر منابع هستیم و بیش از صد سال است که استخراج و فروش نفت به رکن اصلی اقتصاد ما بدل شده‌است. در این فضا، عهده‌دار شدن مأموریت توسعه اقتصاد دانش‌بنیان در دولت سیزدهم، نشان‌دهنده عزم راسخ و ایمان آیت‌ الله رئیسی به زیست‌بوم علم و فناوری بود.

به گفته مشایخ، به دنبال تغییر عنوان معاونت علمی، تغییرات ساختاری به وقوع پیوست و ستادهایی ناظر به این دغدغه جدید، ایجاد و طراحی شد. همچنین، جریانات دیگری در حوزه علم و فناوری برای توسعه اقتصاد دانش‌بنیان به کمک معاونت علمی آمد که از آن جمله می‌توان به تصویب و ابلاغ قانون جهش تولید دانش‌بنیان اشاره کرد که همه اینها به پشتوانه حمایت‌های معنوی آیت‌ الله رئیسی رقم خورده است.

وی افزود: همین طور در سایر مبادی سیاست‌گذاری به‌ویژه در شورای عالی انقلاب فرهنگی و ابلاغ اسناد بالادستی حوزه‌های توسعه فناوری و نوآوری، بسیاری از مصوبات معطل مانده در دوره وی ابلاغ شده است. علاوه بر این، تلاش‌ها و کوشش‌هایی که رئیس‌جمهور شهید در تحقق شعار سال ۱۴۰۱ داشت، برگ دیگری از خدمات وی به زیست‌بوم علم و فناوری است. در این راستا، وزارتخانه‌ها و دستگاه‌های اجرایی مکلف شده بودند تا آئین‌نامه‌های اختصاصی دانش‌بنیان حوزه مربوطه را تهیه و تدوین کنند و نهایتاً در ۱۳ جلسه فشرده، آئین‌نامه‌های اختصاصی دستگاه‌ها در حوزه دانش‌بنیان تصویب شد. اینها بخشی از مجموعه اقداماتی است که رئیس دولت سیزدهم در حوزه اقتصاد دانش‌بنیان رقم زد و هر توفیقی تا به اینجا حاصل شده است، مرهون حمایت‌های بی‌بدیل ایشان است.

دیپلماسی علم و فناوری در عرصه سیاست خارجی

معاون توسعه اقتصاد دانش‌بنیان معاونت علمی‌، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری با بیان این که توسعه اقتصاد دانش‌بنیان صرفاً یک مساله تک بعدی نیست و به شدت به روابط سیاسی و ارتباطات بین‌المللی گره خورده است، افزود: این دو مقوله درهم تنیدگی زیادی دارند و زمانی که سیاست‌مداران و مدیران کلان نسبت به اهمیت این موضوع اشراف و آگاهی داشته باشند، می‌توانند بیشترین بهره‌برداری را از دیپلماسی علم و فناوری ببرند. سال‌های گذشته، به واسطه برخی اتفاقات جهانی مثل همه‌گیری کرونا، صادرات محصولات مبتنی بر فناوری پیشرفته یا محصولات دانش‌بنیان، کاهش یافت و آمارها از صادرات چند صد میلیون دلاری خبر می‌داد. با این حال، با توجه به نقشی که دولت سیزدهم با تصمیمات منطقی و عاقلانه درخصوص واکسیناسیون سراسری در مهار همه‌گیری کرونا داشت، فضا برای نقش‌آفرینان و فعالان اقتصادی، به‌ویژه شرکت‌های دانش‌بنیان بیش از پیش مهیا شد تا در بستر آرام‌تری فعالیت اقتصادی خود را ادامه دهند.

به نقل از معاونت علمی ریاست جمهوری، مشایخ خاطرنشان کرد: بر اساس آمار گمرک جمهوری اسلامی ایران، میزان صادرات محصولات دانش‌بنیان سال ۱۴۰۲ به دو و نیم میلیارد دلار رسیده است که حاکی از رشدی چندین برابری بوده و نشان‌دهنده توفیقاتی است که در این زمینه حاصل شده است.

به گفته وی، از آنجا که استفاده از ابزار دیپلماسی علم و فناوری در عرصه سیاست خارجی و توسعه روابط بین‌المللی هم از دیگر دغدغه‌های رئیس‌جمهور شهید بود، فعالیت‌های بسیار چشمگیری از سوی وزارت خارجه و با همکاری معاونت علمی صورت گرفت. در این زمینه تلاش شد تا از ظرفیت‌های بین‌المللی برای معرفی دستاوردهای کشور در حوزه علم و فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان استفاده شود و در اکثر سفرهایی که ایشان به کشورهای خارجی داشت، همکاران معاونت علمی و نمایندگان شرکت‌های دانش‌بنیان برتر نیز حضور یافته و نمایشگاه‌هایی را برپا کرده و می‌کوشیدند تا متناسب با نیازمندی‌های کشور هدف، توانمندی‌های ایران را ارائه داده و فضا را برای حضور شرکت‌های ایرانی و توسعه صادرات و نقش‌آفرینی بین‌المللی باز کنند.