اختصاصی| آیا سواستفاده جنسی صرفا به سینمای ایران محدود است؟

به گزارش خبرنگار ۳۶۱ درجه ایران، تجاوز در تمام دنیا یکی از زشت‌ترین پدیده‌های اجتماعی است. تجاوز و سواستفاده جنسی در هیچ کشور و هیچ جغرافیایی پسندیده نیست و جدای از بار قانونی و مجازاتی که دارد باعث طرد شدن افراد از سوی اطرافیان می‌شود.

طی چند سال گذشته بانوان سینماگر ایران از خشونت علیه زنان و و سواستفاده جنسی در این صنعت به افشاگری‌هایی پرداخته‌اند و در این اواخر بیانیه‌ای برای صیانت از حریم شخصی‌شان منتشر کرده‌اند که واکنش‌های زیادی را از سوی مردم، مسئولان و البته رسانه‌های خارجی به دنبال داشته است. در این میان بسیاری از فعالان عرصه هنر با انتقاد به فساد موجود در صنعت سینمای ایران به این نکته بارها اشاره کرده‌اند که پدیده تجاوز و و سواستفاده جنسی در هر صنف وجود دارد و اگرچه نباید به راحتی و بی‌تفاوتی از کنار آن گذر کرد اما صرفا محدود به ایران یا منطقه خاصی نیست. اهالی سینما از جمله رضا کیانیان که خود از حمایت‌کنندگان بیانیه اعتراض به خشونت علیه زنان سینما است بارها اعلام کرده‌اند که بدنه سینما را افرادی پاک، باسواد و باشرفی تشکیل می دهند و اطلاق فساد به کل سینمای ایران، نادرست است.

اگرچه با توجه به شان و جایگاه بانوان در ایران بی‌حرمتی و خشونت علیه زنان موضوعی گذرا و بی‌اهمیت نیست اما رسانه‌های معاند به گونه‌ای هر روز به این موضوع می‌پردازند که گویا در کشورهای اروپایی چنین معضلی تاکنون مطرح نشده و تنها سینمای ایران دچار فساد شده است! و با وجود ادعاهای بی‌پایان رعایت حقوق بشر و برابری حقوق زن و مرد در دیگر کشورها بی‌حرمتی به زنان موضوعی نادر محسوب می‌شود.

این در حالی است که در کشورهای غربی مسئله تجاوز به زنان و سواستفاده جنسی از سوی مسئولین بسیار نادیده گرفته می‌شود به همین خاطر همواره شاهد تجاوز جنسی از سوی مردان شهوت‌ران در کشورهای اروپایی و آمریکایی هستیم. این امر تا حدی است که چهره های مشهوری از خوانندگان و بازیگران هالیوودی از روزهای سختی که به خاطر آزار جنسی دیده‌اند پرده برداشتند.

لیدی گاگا (Lady Gaga) خواننده آمریکایی، ‌جانیک دیکینسون (Janice Dickinson) سوپراستار، جوآن کالینز (Joan Collins) بازیگر و مدل انگلیسی، تری هچر(Teri Hatcher) و پاملا آندرسن (Pamela Anderson) تنها تعداد محدودی از هزاران مشاهیر غربی هستند که اخیرا حاضر شدند حقیقت تلخِ «به من تجاوز شده است.» را علناً اعلام کنند.

بسیاری از همین بازیگران غربی با افشای تجاوزهای مکرر گفته‌اند که متهم مشترک برخی از این تجاوزها و سواستفاده های جنسی، خودش سوپراستار تلویزیون آمریکا (بیل کاسبی) است. جالب است بدانید که براساس گزارش رسانه‌های آمریکایی، وی قبل یا بعد از شوهای تلویزیونی‌اش به ۲۱ زن که مهمان برنامه بودند تجاوز و سواستفاده جنسی می‌کرده که افراد مشهور زیادی نیز در بین آنان بودند.

جانیک دیکینسون در یک برنامۀ تلویزیون سی‌ان‌ان حاضر شد و گفت کاسبی در سال ۱۹۸۲ به وی تجاوز کرده است.

تری هچر در دورانی که تنها ۸ سال سن داشت، بارها توسط عمو و شوهرخاله‌اش مورد آزار و اذیت قرار گرفت اما هرگز این راز را فاش نکرد تا اینکه مدت‌ها بعد زمانی که متوجه شد عمویش به یک دختر نوجوان دیگر نیز تجاوز کرده و آن دختر هم خودکشی کرده، تصمیم به علنی کردن این موضوع گرفت و در نهایت عموی جنایتکار وی در سال ۲۰۰۲ به تحمل ۱۵ سال حبس محکوم شد. تری هچر که از همان سال رسماً در زمینۀ مبارزه با خشونت جنسی علیه زنان و دختران فعالیت کرده درباره تاثیرات منفی تجاوز و سواستفاده جنسی بر روح و روان خود گفته: من هم بارها به خودکشی فکر کرده بودم و این را هیچکس نمی‌فهمد جز کسی که خودش هم طعم تلخ سوءاستفاده را چشیده باشد. من فقط یکی از زنانی هستم که مجبورند خشونت جنسی را به عنوان بخشی از سرنوشت خود بپذیرند. باید این آمار وحشتناک را تغییر دهیم و من تا روزی که هر زن قربانی، شجاعت فریاد زدن را پیدا کند از پای نخواهم نشست.

لیزا بونت (Lisa Bonet ) 23 نوامبر در یک پیام توییتری فاش کرد که پس از حضور در یک شوی تلویزیونی بسیار محبوب و پرمخاطب که ۱۹۸۴ تا ۱۹۸۸ از تلویزیون آمریکا پخش می‌شده، توسط مجری برنامه مورد تجاوز و آزار و اذیت قرار گرفته است.

پاملا آندرسن بازیگر مشهور آمریکایی در دهه ۹۰ عنوان «پرکلیک‌ترین زن در اینترنت» را به خود اختصاص داد. وی ۱۶ مه در برابر ۲۰۰ مهمان و دوربین‌های متعدد فاش کرد: «من گذشتۀ سختی داشتم. پرستار لعنتی‌ام در شش سالگی بدن مرا لمس می‌کرد […] اولین بار زمانی که تنها ۱۲ سال داشتم، توسط برادر ۲۵ سالۀ دوستم مورد سوءاستفاده جنسی قرار گرفتم؛ چند سال بعد با پسری آشنا شدم که در یک روز ناگهانی با شش تا از دوستانش به من تجاوز کرد. ای کاش آن روز مرده بودم!»این ستارۀ سینمای آمریکا به روزنامه انگلیسی گاردین گفت از آن اتفاق به بعد فقط می‌توانم به حیوانات اعتماد کنم و با آن‌ها دوست باشم.

پولا کینسکی گفته کتابی به نام کیندرماند به معنای دهان طفل نوشته که در آن تلاش کرده مردم را با سیمای واقعی پدرش آشنا کند. او می‌گوید مردم از پدرش بت ساخته‌اند در حالی که با چهره واقعی او آشنا نیستند. دختر کلاوس کینسکی ـ هنرپیشه جرمن هالیوود که در سال ۱۹۹۱ درگذشت ـ بعد از سالها افشا کرده که پدرش به مدت ۱۴ سال از وی سوء استفاده جنسی کرده است. پولا کینسکی (دختر کلان این هنرپیشه سرشناس و مشهور) که اکنون بیش از شصت سال سن دارد گفته او سالها از این هراس داشته که اگر در این باره صحبتی بکند، کسی حرفهایش را باور نخواهد کرد، اما در نهایت تصمیم گرفته سکوتش را بشکند. پولا کینسکی میگوید که پدرم از ۵ تا ۱۹ سالگی به زور به من تجاوز می کرد.

چهره واقعی پدرم وحشتناک بود

وی که در جرمنی هنرپیشه است می گوید پدرش همواره به او این طور تلقین می‌کرده که رفتارهایش طبیعی است و تمامی پدرها با دخترهایشان همین کارها را انجام می‌دهند.

ناتالی پورتمن هم در حال زیر و رو کردن کارنامه‌اش است که با آزارهای جنسی متعدد همراه بوده است. پورتمن که در فستیوال والچر لس آنجلس حاضر شده بود و درباره موج اعتراض زنان فعال در صنعت سینمای هالیوود گفت: به جرات می‌توانم بگویم در هر پروژه‌ای که کار کرده‌ام  با تبعیض و آزار جنسی مواجه شده‌ام. او اعتراف کرده که هر چه بیشتر به تجربه‌های گذشته رجوع کرده ، بیش‌تر متوجه فاجعه شده است.

پورتمن به یاد می آورد یک بار تهیه کننده‌ای از او دعوت کرد، با هواپیمای شخصی‌اش همراه با تیم همکار او در کمپانی سفر کنم. دعوتش را پذیرفتم و وقتی داخل هواپیما شدم، فهمیدم فقط ما دو نفر در هواپیما هستیم. اتفاقی نیفتاد اما برای من این وضعیت دشوار بود و به شدت اذیت شدم و به او اعتراض کردم.یادم می آید مدتی در دوران جوانی‌ام، اصلا و ابدا حاضر نبودم بعضی از صحنه ها را بازی کنم. چون از مرورهای که درباره نقش می خواندم احساس کردم تصویری از من در ذهن مخاطب در حال شکل گرفتن است که دوست ندارم آنرا تقویت کنم.پورتمن معتقد است بخشی از منزوی کردن زنان در لوکیشن فیلم عامدانه است. دور کردن زنان از یکدیگر نوعی استراتژی مدیریتی است.تازه می فهمیم هیچ کدام از قربانیان فکر نمی کردند صدها نفر دیگر هم در شرایط مشابهی قرار دارند.

روند سواستفاده جنسی چطور در سینمای غرب افزایش پیدا کرد؟

زمانی که شرکت‌های دخانیات روند رو به رشدی برای فروش سیگار داشتند، متوجه شدند که نیمی از جامعه یعنی زنان در بازار آنها نمی‌گنجند و همین بهانه‌ای شد تا تیزرهای فراوان تلویزیونی در این‌باره ساخته شود؛ تیزرهایی که زنان را با پوششی تحریک‌کننده، سوار بر اتومبیل نشان می‌داد. زنانی که در فریم به فریم تبلیغات برای قدرتمند نشان دادن‌شان سناریونویسی شده بود و در نهایت این زنان قدرتمند سیگار در دست، تیزر را ختم می‌کردند. گفته می‌شود پخش گسترده این تیزرها فروش سیگار را چندین برابر کرد؛ برای زنان اعتماد به نفس و خودباوری، برای مردان لذت جنسی و برای صاحبانش سرمایه اقتصادی، آورده‌ای بود که باعث شد، زن از آن پس بیش از همیشه جلوی دوربین مورد توجه باشد. اما ماجرای رسوایی هاروی واینستین، دومینویی آفرید که پس از حدود یک سال هر روز هالیوود زنانی را به خود می‌بیند که از سواستفاده جنسی و تجاوزهای جنسی، نابرابری‌های حقوقی و درآمدی و بحران‌های مختلف صدای‌شان بلندتر شده و «صنعت سینما» را با بحران‌های پیش‌بینی نشده‌ای مواجه کرده‌اند.

تمامی موارد گفته شده تنها بخش کوچکی از وقوع تجاوز و سواستفاده جنسی در میان هنرمندان صنعت سینمای جهان است و بازگویی آن صرفا از این حیث بود که به این نکته اشاره کنیم که همانطور که حادث شدن این اتفاق در هیچ جغرافیایی عادی نیست، در هیچ سینمایی هم تجربه نشده نیست و چه بسیارند انسان‌های شریفی که به دور از هر نگاه توهین‌آمیز یا گناه‌آلود به کشف و بروز استعدادهای ذاتی و الهی پرداخته‌اند و در آسمان هنر خوش درخشیده‌اند.

با توجه به اهمیت چاره‌اندیشی برای ریشه‌کن شدن یا کاهش خشونت علیه زنان چه در سینما و چه در هر صنف و حرفه‌ای، لازم است از انگ‌زنی بر افراد و بخصوص بانوان ایرانی پرهیز کنیم.